Borstlap: arbeidsmarkt op de schop

De regels en wetten rond werk moeten radicaal anders. Omdat er steeds meer flexwerkers en zelfstandigen zijn, en door alle andere veranderingen op de arbeidsmarkt, zijn ingrijpende maatregelen nodig. Dat adviseert een commissie onder leiding van Hans Borstlap aan het kabinet.

Lees hier het rapport van commissie-Borstlap

Wat zijn de belangrijkste adviezen?

1. Bevorder interne wendbaarheid, rem externe flexibiliteit af.
De Commissie bepleit meer ruimte voor werkgevers om functie, arbeidsplaats en werktijd in arbeidsovereenkomsten aan te passen wegens bedrijfseconomische omstandigheden. Werkgeverschap in duurzame arbeidsrelaties wordt nu teveel ontmoedigd; de commissie adviseert werkgeverschap aantrekkelijker te maken door de ontslagbescherming aan te passen en de verplichtingen voor de werkgever rondom loondoorbetaling bij ziekte te verkorten tot een jaar. Flexibele contracten worden niet langer aangemoedigd: de Commissie doet voorstellen om tijdelijk werk voortaan echt tijdelijk te laten zijn en de kosten van onzekerheid tot uitdrukking te brengen in de prijs van tijdelijk werk.

2. Creëer een overzichtelijker stelsel van contractvormen.
De Commissie wil het aantal contractvormen terugbrengen om te komen tot een overzichtelijk stelsel van regels rond werk. Er komen drie soorten werkenden: werknemers met een contract voor (on)bepaalde tijd;  zelfstandigen,  en werknemers die op uitzendbasis tijdelijk werk verrichten dat niet is te voorzien naar tijd en omvang. De verschillende werkenden zijn voortaan beter dan voorheen van elkaar te onderscheiden.

3. Stel alle werkenden in staat zich te ontwikkelen en te (blijven) leren.
De Commissie stelt voor dat elke burger bij geboorte een individueel leer- en ontwikkelbudget krijgt dat beschikbaar is voor het verwerven van noodzakelijke kennis en vaardigheden gedurende de hele loopbaan. Ook zouden alle werkenden voortaan gebruik moeten kunnen maken voor ondersteuning bij het opdoen van de juiste kennis- en vaardigheden om duurzaam inzetbaar te blijven. Loopbaanbegeleiding in zogenaamde loopbaanwinkels is toegankelijk voor iedere werkende.

4. Zorg voor een fiscaal gelijke behandeling van en basisinkomenszekerheid voor alle werkenden.
Alle werkenden krijgen een basale bescherming tegen inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid. Verplichte aanvullende verzekeringen voor werknemers blijven bestaan. De Commissie bepleit een gelijke fiscale behandeling van arbeid voor alle werkenden. Ondernemerschap wordt gestimuleerd.  

5. Kom tot een activerend en inclusief arbeidsmarktbeleid.
Wederkerigheid betekent dat iedereen zich inspant om aan de slag te komen of te blijven. Indien nodig helpt de overheid daarbij. Individuele begeleiding wordt geïntensiveerd. Loopbaanwinkels helpen mensen hierbij. Wanneer men niet op de reguliere arbeidsmarkt terecht kan, wordt voorzien in aanvullende werkgelegenheid.

Wat vindt de RMU hiervan?

De RMU is in grote lijnen tevreden met het advies van de commissie-Borstlap. Dit rapport geeft het signaal van zeer grote urgentie om de arbeidsmarkt te hervormen, dit kan niemand naast zich neerleggen. Bij de radicale voorstellen voor commissie-Borstlap verbleken de maatregelen die het kabinet al heeft genomen om vast werk minder vast en flexwerk minder flexibel te maken. Dat stelt Jan Schreuders in een eerste reactie op het rapport.

De flexibilisering van onze arbeidsmarkt is zodanig geëxplodeerd dat op termijn de Nederlandse economie volledig zal wegzakken. Flexwerkers, of het nu mensen met wisselende tijdelijke contracten zijn of gedwongen zzp’ers, missen alle kansen op scholing en ontwikkeling, leven in permanente onzekerheid en staan volledig buiten het sociale zekerheidsstelsel. 

Overheid, werkgevers en werknemers zullen nu de handen inéén moeten slaan om voor een gezonde visie op werk en een samenhangend pakket van maatregelen. Dat maakt het onvermijdelijk dat alle partijen over hun schaduw heen moeten kijken en verder durven denken dan handhaving van eigen rechten en verworvenheden. Het kan niet anders dat vast minder vast en flex minder flex moet worden. Als niemand bereid is om serieus te spreken over ingrijpende maatregelen, lopen we alsnog tegen een muur.