Column Harm Roeten | Uit de oude doos... het MTO

Column Harm Roeten | Uit de oude doos... het MTO

Het is amper 2002 en er wordt binnen een organisatie een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) aangekondigd. Een paar maanden later is het zover; het MTO wordt gehouden. De resultaten zijn een kleine maand later bekend.

Voor de Ondernemingsraad is medewerker-tevredenheid een aangelegen punt. En de Ondernemingsraad was zeer benieuwd naar de acties die het management had uitgezet als reactie op het MTO. In de RMU-katern Ambtenaren van februari 2005 wordt hierop teruggeblikt.

Maar.....hoe ziet dat er in 2021 uit denk je dan.

Uit MTO’s blijkt regelmatig dat goed en voorbeeldig leiderschap belangrijk is voor medewerkers. Soms hoor je dat in bijna elk werkoverleg langskomen. Maar is ‘goed en voorbeeldig leiderschap’ voor iedereen hetzelfde? Volgens deskundigen heeft elke groep maatwerk leiderschap nodig. Of je nu een strak aangestuurd team of een in hoofdzaak zelfsturend team bent. Soms heb ik het idee dat er ongefundeerd maar wat wordt geroepen, tenminste zo komt dat dan over. Men zegt: We hebben iemand nodig die knopen doorhakt of iemand die laat zien dat hij/zij opkomt voor de belangen van ons team. Maar waarop is dat eigenlijk gebaseerd, denk je dan. Wat is er nu echt nodig en belangrijk?

Eigenlijk betekent dit dat je als team en medewerker ook in de spiegel moet durven kijken. Want wie ben je zelf en wat heb je nou als team echt aan leiding nodig. Neem voor die zelfreflectie de tijd, wees nuchter en stel wederzijdse verwachtingen zo nodig bij. Dat helpt iedereen, met name als er een nieuwe leidinggevende nodig is.

Harm Roeten
Bestuurslid RMU sector Politie & Ambtenaren

VRAAG & ANTWOORD over het medewerkerstevredenheidsonderzoek 

Wat is een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)?
Het MTO is een onderzoek waarmee de tevredenheid van medewerkers in kaart wordt gebracht. De uitkomst geeft inzicht in de mate waarin medewerkers (zeer) tevreden of juist ontevreden zijn over voor hen relevante thema’s als werkdruk, samenwerking met collega’s, interne communicatie, de koers die de organisatie vaart, functie-inhoud en arbeidsvoorwaarden.

Wat is het doel van een MTO?
Op basis van de informatie die uit het onderzoek komt, kunnen organisaties gericht verbeteringen aanbrengen en belangrijke sterke punten behouden. Door de juiste maatregelen te nemen, neemt de medewerkerstevredenheid toe.
Welke onderwerpen komen ter sprake in een MTO?

De volgende punten zullen meestal aan bod komen:

• Arbeidsomstandigheden en werkdruk:
  werkplek, beschikbaarheid van middelen, werktijden, mate waarin werknemers werkzaamheden als zwaar of onaangenaam ervaren en emotionele belasting van het werk.
• Functie-inhoudelijke aspecten/werkzaamheden:
  de mate waarin werk als zinvol wordt ervaren, afwisseling in werkzaamheden, plezier in het werk, mate waarin duidelijk is wat van werknemers wordt verwacht, mate waarin de werknemer zelfstandig kan werken en tijd zelf kan indelen.
• Collega’s:
  de samenwerking binnen de afdeling, samenwerking tussen afdelingen, onderlinge informatie-uitwisseling, werkoverleg, effectiviteit en efficiëntie van de afdeling, klantgerichtheid van de afdeling en mate waarin de collega’s als plezierig worden ervaren.
• Samenwerking met leidinggevenden:
  informatie-uitwisseling, stijl van leidinggeven, mate waarin werknemers worden gemotiveerd en wordt gevraagd naar hun ideeën, mate waarin duidelijke doelen worden gesteld en terugkoppeling plaatsvindt op het functioneren van werknemers.
• Cultuur en organisatie:
  procedures, richtlijnen en werkvoorschriften, imago van de organisatie, vertrouwen in het management, mate waarin er ruimte is voor maatschappelijke activiteiten, mate waarin doelstellingen bekend zijn en worden onderschreven door de medewerkers.
• Beloning en arbeidsvoorwaarden:
  beloningssystematiek en arbeidsvoorwaarden.
• Ontwikkelingsmogelijkheden:
  functionerings- en beoordelingssystematiek, opleidings- en loopbaanmogelijkheden en mate waarin medewerkers zich willen en kunnen ontwikkelen.

Hoe wordt het MTO uitgevoerd?
Het MTO kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. De meest gebruikte methode is de schriftelijke of online vragenlijst. Incidenteel wordt gebruikgemaakt van mondelinge interviews.

Vragenlijsten hebben als voordeel dat medewerkers anoniem hun mening kunnen geven. De ervaring leert dat deze anonimiteit ervoor zorgt dat werknemers de vragenlijsten eerlijk invullen. Daarnaast kan de voortgang makkelijk worden gevolgd, kunnen resultaten relatief eenvoudig worden gerapporteerd en zijn ze onderling vergelijkbaar. Nadeel is dat de diepgang soms ontbreekt. Om dit nadeel op te vangen, is het goed om in de vragenlijst ruimte te geven voor toelichting door de medewerker.
Bij mondelinge interviews moet eerst aandacht worden besteed aan de vertrouwensrelatie en het gevoel van veiligheid. Het interview biedt wel de kans om dieper op bepaalde onderwerpen in te gaan. Nadeel is het arbeidsintensieve karakter van het interview. Daarnaast zijn uitkomsten onderling minder goed vergelijkbaar.

Zelf een onderzoek uitvoeren of niet?
In theorie kan een organisatie zelf een MTO uitvoeren. Het opstellen van de vragenlijst is echter lastig en vraagt specifieke kennis en kunde. Datzelfde geldt voor het verwerken van de uitkomst en het opstellen van handzame en begrijpelijke rapportages. Tot slot speelt nog het punt met betrekking tot de anonimiteit. Hoe kan een organisatie deze waarborgen wanneer ze het onderzoek zelf uitvoert? Alleen al om deze reden is het verstandig om het onderzoek door een externe partij te laten uitvoeren.
Bijkomend voordeel is dat een dergelijke partij veelal beschikt over gegevens van veel verschillende organisaties. Deze kunnen worden gebruikt als benchmark van de resultaten van de eigen organisatie. Op deze manier wordt inzichtelijk op welke punten de organisatie het beter of slechter doet ten opzichte van de rest van Nederland of vergelijkbare organisaties (binnen dezelfde branche).

Bron: xperthr