Een kijkje in het werk van Gevangenenzorg Nederland

“Het eerste bezoek aan Fatima was boven verwachting verlopen. Terwijl de maatschappelijk werker van de tbs-kliniek van tevoren had gewaarschuwd dat Fatima erg grillig was in haar gedrag en super gestrest kon zijn, viel het kennismakingsbezoek mee. Tegen de verwachting in kwam Fatima gewoon keurig op tijd aangewandeld met haar begeleider.

“Dat u zomaar alleen voor mij komt. Dat vind ik best tof!’’, zegt Fatima. Ze is erg zenuwachtig merk ik. Ik had te horen gekregen dat ze in tenminste twintig pleeggezinnen was opgegroeid, voor een paar fikse geweldsdelicten al meer dan drie jaar vast zat, en min of meer was uitbehandeld door de professionals. ”We kijken alleen nog of we de chemische balans in de medicijnen nog wat kunnen bijstellen zodat haar gedrag wat rustiger wordt”, had de begeleider mij van tevoren toevertrouwd. Therapieën waren allemaal al een keer uitgeprobeerd. Fatima had er haar buik vol van. Uit protest was ze al maanden apathisch. Ze lag sinds drie maanden de hele dag in bed en weigerde mee te doen aan zo’n beetje alles.

Op hakken

Fatima stelt me een geïnteresseerde vraag over mijn kinderen. En ook wil ze weten waarom ik dit bezoekwerk eigenlijk doe. ,”Best speciaal”, is haar antwoord. Aan het eind van het gesprek neem ik met een goed gevoel afscheid. De begeleider is verbijsterd als ze hoort dat Fatima me bij het afscheid spontaan uitnodigt voor haar 34ste verjaardag over twee weken. “Hoe zal ik mijn haar doen, gekruld of gestyled?’’, vraagt Fatima. Ik mag het zeggen. Of ik dan ook mijn hakken aan doe? “Natuurlijk”, antwoord ik. ‘’En ik trek mijn jurk met stippen aan.’’ Fatima’s ogen lichten op. ‘’Dan trek ik mijn zwarte pumps aan’’, zegt ze. “Doe je dan je haren in de krul?’’ Twee weken later staat Fatima klaar met een zelf gebakken cake en ben ik haar enige verjaardagsvisite. ‘’Zo top dat jij geen hulpverlener bent, en gewoon een normaal mens’’, vertelt ze als ik haar een compliment geef over haar party outfit. We hadden samen fun!”

- Marjon, bezoekvrijwilliger bij Gevangenenzorg Nederland

Wendelmoet is een van de vrijwilligers. Zij bezoekt gevangenen, en brengt af en toe namens de vader in de gevangenis een cadeautje bij zijn jarige kind.

Blog 2 - Boeven LEGO 

“Het is alweer even geleden dat ik op pad ging voor Kikado. Mijn voorkeur ligt toch wel een beetje bij het directe contact met de mannen in detentie. Maar als de vraag voor het bezorgen van een cadeau weer eens voorbijkomt, wil ik geen nee zeggen.

Het kopen van een geschikt cadeau is op zichzelf al leuk. Zeker als je eigen kinderen de LEGO periode al gepasseerd zijn en je niet meer zo vaak in een speelgoedwinkel komt.

Met een mooie doos LEGO bel ik aan bij het adres dat ik heb doorgekregen. Vol verwachting kijken een paar kleine donkere ogen me nieuwsgierig aan. Altijd weer even afwachten of ik verder mag komen of niet. Maar zijn tante nodigt me uit om binnen te komen en verontschuldigt zich ervoor dat ze nog aan het lunchen zijn. Geen probleem, ik schuif er gewoon bij aan tafel. Dat voelt lekker ongedwongen. De kleine man legt zijn ingepakte cadeau netjes naast zijn bord. Maar als ik hem aanspoor om het vooral open te maken pakt hij het glunderend op, doet zijn ogen dicht en pakt het uit terwijl ik hem hoor zeggen: “Laat het LEGO zijn, laat het LEGO zijn”. Hoe blij kan je een jongen van acht maken met een doos LEGO! Toen ik de doos kocht, vroeg ik me nog even af of het wel kon, een LEGO politiehelikopter die een stel boeven achtervolgt. Maar het blijkt een goede keus te zijn geweest. Hij neemt me mee naar zijn kamer, waar hij enthousiast zijn andere LEGO laat zien uit dezelfde serie.

Bewondering

Terwijl de kleine man bezig is met zijn cadeaus raak ik aan tafel in gesprek met zijn tante. Ze raakt me met haar verhaal. Over een broer die voor het eerst in detentie zit. Het verdriet bij de familie, teleurstelling om hem bij haarzelf. Maar ze raakt me het meest met haar liefde en bewogenheid voor haar neefje. Als alleenstaande vrouw heeft ze haar baan opgezegd en zich volledig gericht op zijn welzijn. Zodat hij weer naar school kan, maar vooral een veilige plek heeft waar ze hem regelmaat en rust kan bieden. Ik spreek mijn bewondering voor haar uit, waarop ze antwoord: “Dat is toch normaal, dat zou iedereen toch doen.” Ik kan dat niet beamen en zeg haar dat ik denk dat dat niet zo is. Dat er veel egoïsme en eigenbelang in deze wereld is. Dat ze bijzonder is en dat ze op haar manier zo veel bijdraagt.

‘Kent u mijn papa?’

Als ik weer weg ga, loop ik even naar de kamer om de kleine dappere man gedag te zeggen. Hij kijkt me aan en ik merk in zijn zwijgen dat hij me wat wil vragen. Hij besluit het toch te doen en vraagt: “Kent u mijn papa? Ziet u mijn papa soms?” Ik vertel hem dat ik zijn papa niet ken, maar dat ik soms wel op de plek kom waar zijn papa ook is. Daar denkt hij even over na. “Wilt u dan alstublieft de groeten van mij aan mijn papa doen?” Nu raak ik even stil. Ik slik even en antwoord: Natuurlijk ga ik papa de groetjes van je doen kanjer…

- Wendelmoet, bezoekvrijwilliger bij Gevangenenzorg Nederland

Linda is één van de vrijwilligers. Zij bezoekt achterblijvende familieleden van gevangenen en zij vertelt wat de detentie van een zoon doet met de ouders.

Blog 3 - 'Wat heb ik verkeerd gedaan?'

“Drie jaar geleden ben ik gestopt met mijn werk in het basisonderwijs. Ik wilde graag vrijwilligerswerk gaan doen en kwam in aanraking met Gevangenenzorg Nederland. Ik ben begonnen met het bezoeken van gevangenen in verschillende gevangenissen. Vervolgens kwam de vraag of ik familie van een gevangene zou willen bezoeken. Mijn eerste bezoek aan familie was bij de mensen thuis in hun eigen vertrouwde omgeving. Voor mij als vrijwilliger en voor de familie was zo’n eerste kennismaking best een beetje spannend. Is er een klik? Hoe is het milieu? In totaal heb ik twee gezinnen bezocht. Bij beide had ik te maken met ouders van wie een volwassen zoon in detentie zat. In beide gevallen betrof het een zoon die ook kinderen had. Als ouders horen dat hun zoon is opgepakt is er ongeloof, ontreddering en de wereld staat op z’n kop. Hoe kon dit gebeuren… onze zoon? Ouders voelen zich eenzaam met hun probleem en durven het aan niemand te vertellen. Ze zijn heel dankbaar voor het luisterend oor van de vrijwilliger. Gaandeweg het contact ontwikkelt zich een vertrouwensrelatie.

‘Wat heb ik verkeerd gedaan?’

Ouders vragen zich af: Wat heb ik verkeerd gedaan in de opvoeding? Er is een gevoel van falen. Ouders willen graag weten wat de mogelijkheden zijn voor hun zoon. Hoe ziet de juridische molen eruit? Hoe kan deze afschuwelijke periode zo snel mogelijk weer over gaan? Ze voelden zich enorm verantwoordelijk voor hun zoon en zijn gezin. Proberen zoveel mogelijk ondersteuning te bieden. Ook op financieel gebied, waardoor voor henzelf de bodem van hun portemonnee in zicht kwam. In beide situaties waar ik bij betrokken was, kwam de zoon, van midden dertig, tijdens verlof en na detentie tijdelijk bij zijn ouders wonen. Dat gaf veel spanning. De ouders voelden zich verantwoordelijk voor hun kleinkinderen. Het evenwicht in het gezin raakte verstoord. Er ontstonden spanningen tussen de ouders en de andere broers en zussen. Zij hebben ook hun mening over wat hun broer gedaan heeft. Met als gevolg kritiek op elkaars houding, elkaar niet meer begrijpen. Het werd de ouders kwalijk genomen dat zij zoveel zorg en aandacht besteedde aan hun (ex)-gedetineerde broer.

Goed luisteren

Mijn taak als vrijwilliger was vooral goed luisteren zonder te oordelen. De ouders erkenning geven in hun complexe zorgen. De weg wijzen naar instanties die hen kunnen bijstaan bij hun financiële problemen en relatieproblemen. Samen nadenken over hoe staande te blijven in de gegeven omstandigheden. Bij één van de contacten was er ook een verlangen om samen de zorgen en problemen aan God voor te leggen en te bidden voor wijsheid en kracht om deze zware weg te kunnen gaan.

Tijdens de processen met deze ouders werd ik enorm gesteund door de maatschappelijk werker van Gevangenenzorg Nederland, die vanuit haar expertise met mij meedacht en ondersteuning gaf. Geweldig om op deze manier samen rondom een familie in nood te mogen staan!”

- Linda, bezoekvrijwilliger Gevangenenzorg Nederland

STEUN OOK HET WERK VAN GEVANGENZORG