Moet een niet-gevaccineerde maar in de auto lunchen?

Dit artikel is verschenen in het Reformatorisch Dagblad van 09-12-2021. 

We kregen een telefoontje van Berend. Hij had te horen gekregen dat hij als ongevaccineerde niet meer welkom was in de kantine tijdens lunchtijd. Gevaccineerde collega’s zagen dat niet zitten.

Het rommelde al een tijdje. Tijdens het functioneringsgesprek was al een keer de vraag aan de orde geweest of Berend (gefingeerde naam) gevaccineerd was. Het kwam terloops aan de orde en Berend voelde dan ook geen nattigheid toen hij er op dat moment gewoon voor uitkwam niet gevaccineerd te zijn. Het was ook allang uit Berends gedachten verdwenen toen zijn baas hem er een paar weken later niet alleen nog een keer naar vroeg, maar ook probeerde hem te overtuigen zich toch te laten vaccineren. Berend bleef bij zijn standpunt en hij maakte zich daar weer niet zo druk over: hij was vast niet de enige binnen het bedrijf.

Totdat het onlangs menens werd. De werkgever vertelde hem dat hij het besluit had genomen dat ongevaccineerde medewerkers niet meer welkom waren in de kantine om te lunchen. De gevaccineerde medewerkers zagen dat niet meer zitten. Na twee dagen met een begrijpelijk gevoel van desillusie de lunch achtereenvolgens in zijn auto en lopend op het bedrijventerrein te hebben genuttigd, was Berend het zat. Dit kon zo niet.

Uiteindelijk is het probleem opgelost. De lunchtijd werd gespreid zodat er 1,5 meter afstand gehouden kon worden. Het kantineverbod gaf zo’n negatieve onderlinge sfeer dat de werkgever gauw eieren voor zijn geld koos. De polarisatie binnen onze samenleving zie je keihard weerspiegeld op de werkvloer, en dat is heel zorgelijk. Maar blijft wel de vraag staan: is zo’n kantineverbod überhaupt rechtsgeldig?

Hierbij denk je al snel aan discriminatie. We voelen wel aan: de manier waarop Berend behandeld werd, dat klopt van geen kant. Maar ons gevoel is niet beslissend over de vraag of iets al dan niet verboden is. Dat bepaalt de wet. In ons arbeidsrecht is het inderdaad op tal van punten verboden om onderscheid te maken. Bijvoorbeeld op grond van ras, godsdienst, burgerlijke staat of politieke gezindheid. Maar in dat rijtje staat nergens dat het verboden is om onderscheid te maken tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden.

Er is gelukkig nog een norm in ons arbeidsrecht, namelijk die van het goed werkgeverschap. Dat is meer een open norm, waarin meer plaats is voor gevoel en morele overwegingen. Een werkgever is wettelijk verplicht om als goed werkgever op te treden. Bij het invullen van goed werkgeverschap mag je ook rustig met een schuin oog kijken naar artikel 1 van de grondwet: het gelijkheidsbeginsel. In eerste instantie bedoeld als het recht van een onderdaan jegens de overheid, maar met een reflexwerking naar hoe wij als burgers met elkaar om dienen te gaan.

Alleen in het geval dat echt vast zou hebben gestaan dat de veiligheid van de collega’s in het geding was, zou het kantineverbod mogelijk te rechtvaardigen zijn geweest. Maar daar was natuurlijk gen sprake van. Dus dit kantineverbod kwam gewoon frontaal in botsing met de plicht om een goed werkgever te zijn.