Omgaan met conflicten

Luisteren

Zo dan, mijn geliefde broeders, een iegelijk mens zij ras om te horen, traag om te spreken, traag tot toorn; Want de toorn des mans werkt Gods gerechtigheid niet. (Jak. 1:19-20)

Wat kan het soms moeilijk zijn om echt naar iemand anders te luisteren, toch? Zeker als die ander net iets vervelends heeft gedaan. Dan hebben we ons oordeel al snel klaar. De Bijbel laat ons zien dat het belangrijk is dat we luisteren naar elkaar. We moeten snel (ras) zijn om te horen en traag om te spreken. Wat betekent dat?

Als eerste dat we niet zomaar iets over of tegen de ander zeggen zonder eerst naar hem of haar te luisteren. Ook betekent het dat we niet direct mogen oordelen over de ander, want als we boos worden reageren we vaak verkeerd. Soms zeggen we dan zomaar iets over de ander wat helemaal niet waar is. Dan oordelen we voor onze beurt. Dat is niet goed. We lezen dat de toorn (woede of boosheid) Gods gerechtigheid niet werkt. Dat betekent dat het heel moeilijk wordt om nog het goede te doen wat God van ons vraagt, als we direct boos worden en niet naar de ander luisteren.

Luisteren betekent allereerst zelf je mond houden. Alleen als we zelf stoppen met praten kan een ander iets zeggen. Wat zegt die ander precies? Waarom zegt hij dat? Het betekent ook dat we ons open opstellen richting de ander en hem serieus nemen. Misschien was er wel helemaal geen kwade opzet maar een ongeluk. Als we niet naar de ander luisteren zouden we daar niet achter komen. Daarom zegt Jakobus: wordt niet direct boos maar luister eerst naar wat de ander te zeggen heeft.

Vergeven

Maar zijt jegens elkander goedertieren, barmhartig, vergevende elkander, gelijkerwijs ook God in Christus ulieden vergeven heeft. (Ef. 4:32)

En wanneer gij staat om te bidden, vergeeft, indien gij iets hebt tegen iemand; opdat ook uw Vader, Die in de hemelen is, ulieden uw misdaden vergeve. Maar indien gij niet vergeeft, zo zal uw Vader, Die in de hemelen is, ook uw misdaden niet vergeven. (Mark. 11:25-26)

Vergeving. Een van de belangrijkste woorden in de Bijbel. En een van de moeilijkste dingen om te doen. De ander echt vergeven als hij of zij jou iets kwaads heeft aangedaan. Dat vraagt moed en kracht, maar er is vooral genade voor nodig. Genade die alleen bij de HEERE Zelf te krijgen is. Als je de Heere Jezus mag kennen en liefhebben, dan mag je ook iets weten van de vergeving van de zonde. De zonde is zo erg dat de Heere Jezus Zelf ervoor moest lijden en sterven. Want God had Zijn wereld zo lief dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft. Niet om de wereld te veroordelen, maar opdat de wereld door Hem behouden zou worden (Joh. 3:17). Als we begrijpen dat God alles heeft gegeven om slechte mensen te kunnen redden, dan worden we ook vergevingsgezind richting de ander die ons kwaad doet.

Het is net als met een reflecterend veiligheidsvest. Net zoals zo'n vest het licht wat erop schijnt weerkaatst, zo mogen wij naar de mensen om ons heen weerkaatsen wie God is. In Psalm 103 vers 8 kunnen we lezen wie God is: ‘Barmhartig en genadig is de HEERE, lankmoedig en groot van goedertierenheid.’ Valt het je op dat Paulus ook die woorden gebruikt? Goedertieren en barmhartig. Paulus wil tegen de gemeente in Efeze zeggen: “Jullie moeten net zo met elkaar omgaan zoals God met jullie omgaat.” Dat betekent dat we niet gelijk op onze eigen strepen gaan staan als we ruzie met de ander hebben. Eerst luisteren, niet gelijk boos worden maar de ander vergeven. Want de Bijbel laat ook zien dat het niet om het even is hoe we met de ander omgaan. De Heere Jezus zegt het Zelf: Als je gaat bidden en je hebt ruzie met iemand, vergeef dan. Want als jij niet wilt vergeven, dan zal ook de Vader in de hemel jou niet vergeven.

Nadenken

HEERE! zet een wacht voor mijn mond, behoed de deur mijner lippen. (Ps. 141:3)

Het verstand des mensen vertraagt zijn toorn; en zijn sieraad is de overtreding voorbij te gaan. (Spr. 19: 11)

Je kent het vast wel. Je zegt iets in een opwelling en later denk je ‘ik had beter mijn mond kunnen houden’. Het floepte er zomaar uit en nu zit je er mee. Zeker als je ruzie hebt met een ander kun je soms dingen zeggen waar je later spijt van hebt. Als je iets langer had nagedacht dan had je iets veel verstandigers kunnen zeggen. Het spreekwoord ‘spreken is zilver, zwijgen is goud’ is er niet voor niets. Ook in de Bijbel lezen we daarover. In Psalm 141 bidt koning David of de HEERE hem wil beschermen tegen zomaar iets zeggen. Hij vraagt: ‘HEERE, wilt u een wachter voor mijn mond zetten, zodat ik niets zomaar zeg wat niet goed is.’ Koning David had het niet altijd makkelijk in zijn leven. En hij kent zichzelf. Hij weet dat hij in boosheid of teleurstelling soms reageert zonder eerst na te denken. Daarom bidt hij of God hem de genade wil geven om eerst na te denken.

Hier is ook wijsheid voor nodig. Misschien wordt het ook wel eens tegen jou gezegd als je ruzie hebt met bijvoorbeeld je broertje of zusje: ‘wees jij nou de wijste’. Daarmee wordt bedoeld dat je er niet op in moet gaan en het geplaag van de ander moet negeren. Dat staat ook zo in het Bijbelboek Spreuken. In hoofdstuk 19 lezen we dat het verstand de toorn (dat betekent boosheid) doet vertrekken. Dat betekent dat iemand die verstandig is zijn boosheid in toom houdt. Eerst ademhaalt en tot tien telt voordat hij reageert. Dat is volgens Spreuken iets waardevols. Het is als een mooi sieraad wanneer je niet direct reageert als je uitgedaagd of beledigd wordt, maar het langs je heen kunt laten gaan. Natuurlijk betekent dit niet dat je alles maar over een kant moet laten gaan. Zeker als God Zelf wordt beledigd dan mogen we niet stil blijven. Maar ook dan geldt: eerst denken, dan doen.

Oplossen

Als er geen hout is, gaat het vuur uit; en als er geen oorblazer is, wordt het gekijf gestild. De dove kool is om de vurige kool, en het hout om het vuur; alzo is een kijfachtig man, om twist te ontsteken. (Spr. 26:20-21)

Ruzie maken doen mensen al vanaf het begin van de wereld. In de Bijbel wordt dit ‘gekijf’ genoemd. Denk maar aan Kaïn en Abel. Kaïn was zo jaloers op zijn broertje Abel dat hij hem doodsloeg in het veld. Reageren wij vaak niet net zoals Kaïn? Nee, niet dat we die ander zomaar doodslaan maar wel dat we niet zo snel denken in oplossingen. We zijn vooral geneigd om voor ons eigen belang op te komen. In het Bijbelboek Spreuken lezen we dat er een betere manier is om met conflicten, met ruzies om te gaan.

Als je ooit eens een vuurtje hebt gestookt dan weet je dat het vuur uitgaat als je niet steeds weer wat nieuw hout erop legt. Een vuur heeft brandstof nodig. Zonder hout is er geen vuur. Een ruzie is eigenlijk ook een soort vuur. Als we alleen maar aan onszelf denken, achter de rug van de ander gemene dingen zeggen en steeds maar weer beginnen over wat er verkeerd is gegaan, dan blijven we het vuurtje van de ruzie opstoken. De Bijbel leert ons echter dat we dit juist niet moeten doen maar de ruzie moeten bijleggen en oplossen. Dus niet steeds weer het vuurtje van de ruzie opstoken, maar een stapje terug doen. Ga eens naar die ander toe en probeer er samen uit te komen. Blijf ook niet zomaar boos op de ander, maar vergeef. Het belangrijkste is dat we anderen met wie we ruzie hebben of die ons pijn doen nooit gaan haten, maar hen liefhebben. Dat is heel moeilijk. Maar het is wel wat de HEERE van ons vraagt en Hij geeft er ook een belofte voor: ‘Maar Ik zeg u: Hebt uw vijanden lief; zegent ze, die u vervloeken; doet wel dengenen, die u haten; en bidt voor degenen, die u geweld doen, en die u vervolgen; Opdat gij moogt kinderen zijn uws Vaders, Die in de hemelen is.’ (Matth. 5:44-45a)