Tussentijdse verkiezingen
Gepubliceerd op 2023-02-14
Leegloop van de OR: tussentijdse verkiezingen
De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) bepaalt dat een or elke drie jaar in zijn geheel moet aftreden (artikel 12 lid 1 WOR). In het or-reglement kan bovendien worden vastgelegd dat leden pas na vier jaar aftreden. Vrijwel iedere or krijgt echter te maken met leden die tussentijds vertrekken. Voor de overige or-leden gelden regels om de lege stoelen weer te vullen.
Het lidmaatschap van de or kan tussentijds eindigen doordat een or-lid niet langer behoort tot de in de onderneming werkzame personen of tot de kiesgroep waarvan hij deel uitmaakte. Daarnaast kan een or-lid schriftelijk opzeggen bij de voorzitter van de or en bij de ondernemer. Wanneer een uitgetreden or-lid op grond van artikel 6 lid 1 WOR een persoonlijke plaatsvervanger heeft, kan worden bepaald dat de ontstane vacature door de plaatsvervanger wordt ingevuld. Is er echter geen sprake van een persoonlijke plaatsvervanger, dan wordt een vacature normaal gesproken opgevuld door een kandidaat die bij de vorige verkiezingen door te weinig stemmen niet in de or is gekomen. Het hangt af van het gehanteerde stelsel hoe dit gebeurt.
In het personenstelsel vervult de kandidaat die bij de verkiezingen na de laatstgekozen kandidaat de meeste stemmen heeft gekregen de vacature. Bij een lijstenstelsel is dat de eerste niet-gekozen kandidaat op de betreffende or-lijst. Zijn er echter geen kandidaten meer voorhanden of geven zij aan zich niet langer beschikbaar te stellen, dan worden nieuwe verkiezingen gehouden. In een or-reglement kan bepaald zijn dat van tussentijdse verkiezingen wordt afgezien, bijvoorbeeld omdat binnen een bepaalde periode na het ontstaan van de vacature de algemene or-verkiezingen zijn. Het SER voorbeeldreglement voor ondernemingsraden noemt hier een periode van zes maanden. Dat is echter niet wettelijk geregeld, deze termijn kan daarom vervangen worden door een andere redelijk te achten termijn.
De organisatie en invulling van tussentijdse verkiezingen heeft geen afwijkende regeling in de WOR. De WOR bepaalt slechts dat de or in zijn reglement nadere regels moet opstellen met betrekking tot de inrichting van de verkiezingen, de kandidaatstelling, de vaststelling van de uitslag én de vervulling van tussentijdse vacatures. De eventueel te houden tussentijdse verkiezingen verlopen dus op dezelfde wijze als algemene verkiezingen. Dat is slechts anders als sprake is van een vacature in een kiesgroep, dan betreft de procedure uitsluitend de betreffende kiesgroep.
Tip! Neem in uw eigen or-reglement regels op voor hoe om te gaan met tussentijdse vacatures. Dit omdat de WOR slechts op hoofdlijnen voorschriften heeft. Een suggestie voor een regeling in de voorziening van tussentijdse vacatures is opgenomen in artikel 15 van het or-voorbeeldreglement van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Binnen een periode van een aantal mensen hebben meerdere OR-leden aangegeven dat zij hun OR-werk niet willen continueren. Wij hebben daarom tussentijdse verkiezingen gehouden. Verwacht wordt dat er binnenkort opnieuw een OR-lid stopt met zijn werkzaamheden. Hoe vaak mogen er tussentijdse verkiezingen worden gehouden?
De WOR schrijft niets voor over het aantal keer dat er tussentijdse verkiezingen gehouden mogen worden. De WOR vermeldt enkel dat er bij vacatures, indien er geen wachtlijstkandidaten zijn, tussentijdse verkiezingen gehouden moeten worden. In uw eigen OR-reglement staat mogelijk ook nog dat dit niet hoeft wanneer er binnen 6 maanden sowieso reguliere verkiezingen gehouden worden. De WOR geeft de vrijheid om deze laatste bepaling op te nemen.
In praktijk brengt het organiseren van tussentijdse verkiezingen natuurlijk best wat werk met zich mee. Daarom kan het handig zijn om, wanneer er een vacature ontstaat, eerst als OR een korte check te doen of er nog meer vacatures dreigen te komen. In dat geval kunt u beter een korte onderbezetting hebben dan tweemaal verkiezingen organiseren.
De onderneming waarin wij werkzaam zijn, is bezig met een reorganisatie. Door het vertrek van een or-lid is er nu een vacature binnen de or ontstaan. Volgens het reglement moeten wij tussentijdse verkiezingen houden. Is het mogelijk deze uit te stellen totdat duidelijk is hoe de organisatie er na de reorganisatie uitziet?
Het is mogelijk om tussentijdse verkiezingen uit te stellen, mits de bestuurder, de medewerkers en de vakbonden met dit uitstel akkoord gaan. U dient de medewerkers uit te leggen waarom u de verkiezingen wilt uitstellen. Voor de or is het handig om aan de medewerkers te berichten dat zij – zonder andersluidend tegenbericht – daarmee akkoord gaan. Daarnaast dient u de bestuurder te informeren en deze te verzoeken akkoord te gaan. Tenslotte dient u ook de vakbonden te informeren. In het bericht aan de bonden moet vermeld worden dat er tussentijdse verkiezingen gehouden moeten worden, waarom u daarvan uitstel wilt, dat de bestuurder en de medewerkers geïnformeerd en akkoord zijn. Gaan de vakbonden niet akkoord met het uitstel, dan behoren de verkiezingen wel gehouden te worden.
