Gor Khatchikyan: 'Alles wat een gunst is, moet je eer bewijzen.'

Gor Khatchikyan (32) werkt als arts op de spoedeisende hulp. Hij is in Nederland bekend als christelijke spreker.
In 2013 won hij het landelijke TV-programma Premier Gezocht. In 2015 werd ‘Gelukzoeker' gepubliceerd, over zijn vluchtelingenachtergrond.

Er komen allerlei mensen binnen op de spoedeisende hulp. Kun je daar iets over vertellen?
Mijn houding als dokter is dat ik interesse heb in het leven, ik ben een welzijnsbevorderaar, en niet alleen op fysiek vlak. Ik probeer daarom vaak tijd te nemen om met mensen te praten over het leven als daar de ruimte voor is. Als ik op zondag moet werken, dan kan ik bijvoorbeeld in alle oprechtheid zoiets zeggen als: ‘Binnenkomen op de spoedeisende hulp op zondag is toch iets anders dan in de kerk zitten. U had zeker liever in de kerk gezeten?’ Een patiënt zegt dan vaak dat hij niet naar de kerk gaat, en dan volgt een verhaal van waarom niet. Ook reageer ik vaak op symbolen die mensen dragen: tattoos, kettingen, foto’s op kleding. Symbolen communiceren vaak een bepaalde boodschap. Over het algemeen willen mensen graag vertellen over die symbolen en het verhaal erachter.

Je praat vrij makkelijk over het leven en je geloof op je werk.
Soms zeggen mensen: ‘Mag dat wel? Kun je wel als dokter over je geloof praten?' Alsof geloof eng of vies is. Ik snap niet dat mensen daar een issue van maken. Het geloof is een onderdeel van ons leven, van wie we zijn. Als er de ruimte voor is, dan kan ik best vragen waar mensen in geloven in het leven. Ik vind het ook gewoon leuk om te horen wat mensen doen voor werk, hoe hun leven eruit ziet. Soms kan ik even naar iemand luisteren op de spoed of erkenning geven over dat iemand een zwaar leven heeft gehad. Dan schieten mensen al vaak vol. Dat is voor mij een ultieme kans om met mensen te praten over het leven. Als ik mijn werk goed doe, dan vinden mijn collega’s het prima. Af en toe zijn er onderwerpen waar we van mening over verschillen, dat is ook niet erg. Dan kunnen we het erover hebben, dat is prima. Ik geloof echt dat in elk soort werk wat je doet, je een verschil kan maken door bijvoorbeeld het gesprek dat je voert of de humor die je gebruikt.

"Mijn advies is de vluchteling te helpen waar nodig, maar niet hun verantwoordelijkheden weg te nemen."

Het is al jaren geleden dat je naar Nederland kwam als vluchteling. Is je visie omtrent integratie veranderd?

Ja, mijn advies is de vluchteling te helpen waar nodig, maar niet hun verantwoordelijkheden weg te nemen. Integratie gaat vaak niet goed omdat wij een heel Westers beeld projecteren op vluchtelingen uit andere delen van de wereld. De grootste vijand van integratie is de houding dat we alles voor ze doen omdat ze zo zielig zijn, omdat ze alles kwijt zijn. Ze hoeven dan geen verantwoordelijkheid te nemen en ervaren niet de consequenties van de keuzes die ze maken. Een voorbeeld is dat wanneer bijvoorbeeld iemand uit het AZC naar het ziekenhuis wil, wij een taxi regelen. Wat een onzin! In hun eigen land zouden ze dat ook niet krijgen! Voor christenen is het belangrijk nieuwkomers te helpen zien dat het christendom niet gratis is, maar om offers vraagt. Uit een bepaalde christelijke naïviteit willen we de nieuwkomers vooral iets geven, misschien ook in de hoop om 'zieltjes' te winnen. Toch zijn de asielzoekers dan ineens weg als ze status hebben en geen behoefte meer hebben aan die hulp. Dat zag ik eens gebeuren bij een kerkinitiatief voor vluchtelingen.

Je bent redelijk snel geïntegreerd, dat is niet echt representatief voor veel vluchtelingen. Waar lag dat aan?
Het maakt uit wat je van huis hebt meegekregen. Wat voor mij belangrijk was, was dankbaarheid. Als je dankbaar bent, dan wil je daar iets voor terugdoen. Alles wat een gunst is, moet je eer bewijzen. Die houding heeft me denk ik heel snel heel ver gebracht. 

Je hebt veel spreekbeurten in christelijk Nederland. Je gaat ook voor in kerken. Ervaar je je spreken als roeping?
Toen ik begon met spreken, was het bemoedigend van mensen terug te krijgen dat wat ik vertelde was wat ze moesten horen. De uitnodigingen om te spreken groeide snel en het was echt bemoedigend om te zien dat het spreken een nood vulde die ik echt zag. Ik vroeg toen twee mannen me te coachen. Mijn voorganger, een van die mannen, zag in mij een bepaalde roeping op mijn leven. Natuurlijk is de nobele kant van het spreken dat ik Gods naam wil groot maken, maar er zit voor mij ook een stukje gehoorzaamheid in. Ik heb wel eens spreekbeurten waar ik echt geen zin in heb, en dan doe ik het puur vanuit een stukje gehoorzaamheid en verantwoordelijkheid die ik genomen heb.

"Als spreker in christelijk Nederland bespreek ik weleens bepaalde heilige huisjes, taboes. Bij mij wordt het geaccepteerd, ook omdat ik van een andere afkomst ben."

Je komt in veel verschillende christelijke kringen. Hoe ervaar je kerkmuren?
Het is typerend voor een verzuild Nederland om allemaal een eigen ding te doen en dat is ook niet per se verkeerd. Mensen zijn nu eenmaal anders, dus ik heb er geen moeite mee als mensen iets zoals orgelmuziek mooi vinden of wel of niet zingen met de handen in de lucht. Het wordt helaas wel pijnlijk wanneer je zoiets gaat bestrijden of beleven als de enige juiste manier van geloven. Dan zijn de kerkmuren wel relevant en schadelijk. Als spreker in christelijk Nederland bespreek ik weleens bepaalde heilige huisjes, taboes. Bij mij wordt het geaccepteerd, ook omdat ik van een andere afkomst ben, terwijl de eigen dominee dat niet zou kunnen maken. Ik vind het ook leuk om de vraag te stellen waarom mensen bepaalde dingen doen, waar gewoontes op zijn gebaseerd. Er zijn een aantal dingen waar ik geen respect voor heb en dan zeg ik het ook. Ik vind het een soort valse bescheidenheid om respect te tonen voor antichristelijke dingen.

Je bent druk met veel verschillende dingen. Hoe doe je dat? Heb je tips?
Ik denk dat je je moet beseffen dat de aarde blijft draaien zonder jou. Ik geef gemakkelijk dingen uit handen. Iets hoeft niet perfect te zijn om goed genoeg te zijn. We maken soms zoveel kaders en frames in het leven en die hangen als een soort dreiging boven ons hoofd. Mensen krijgen daar onbewust stress van en ook al probeer je dat niet te voelen in je lijf, je lichaam reageert daar onbewust op. En als je heel lang veel stresshormonen hebt, dan ga je fysieke klachten ervaren. Ik laat mijn cortisol spiegel niet onnodig stijgen, haha. Maar als je leert te ontspannen dan is het leven veel leuker. Ik heb die ontspannenheid nodig om op een bepaalde manier te functioneren.

Wat is je lange termijn ambitie? Waar droom je van?
In interviews van tien jaar geleden staat dat ik iets in de politiek hoopte te doen. Natuurlijk heb ik wel wat plannen, maar ik ben er tegenwoordig heel ontspannen over. Ik heb ontdekt dat heel veel dingen die we doen, lucht en leegte zijn. Het is mijn droom om iets in de politiek te doen in Nederland of misschien in Armenië. Er is in Armenië zoveel te hervormen en ik zou daar best mijn kennis en kunde voor willen inzetten. Ik sta open voor allerlei uitdagingen. Als het op mijn pad zou komen en ik zie de hand van God erin, dan zou ik het doen. Op basis van menselijke kracht en inzet zou ik het niet willen doen.

Bekijk hier het gesprek tussen Gor Khatchikyan en Gert-Jan Segers.

Hoe ziet succes er voor je uit?
Voor mij is Jozef een belangrijk voorbeeld. Was hij succesvol toen hij in de gevangenis zat? Hij was zelfs in de gevangenis trouw om te doen waar hij goed in was. Ik wil ook bekwaam zijn in wat ik doe, me opzuigen met kennis en kunde op de plek waar ik nu ben. Ook in belabberde omstandigheden in het asielzoekerscentrum deed ik kleine dingen waarbij ik me succesvol voelde. En ik had dromen. Dat houd je ook op de been. Misschien komt er een moment waarbij ik mensen kan meenemen in een beleid of het organiseren van het leven. Ik geloof dat het je taak is om verantwoordelijk om te gaan met dat wat je toevertrouwd is – waar je ook bent en wat God je ook heeft laten zien – en te proberen dat te vermenigvuldigen. Er kan een moment komen dat je door God op een andere plek wordt neergezet. Jozef moest wachten op de juiste tijd en plaats tot het plan van God voor zijn leven tot uiting kwam.